Ik ben econoom, soms vergeet ik dat omdat ik zo graag boerin speel. Mijn man laat mij omdat hij zo graag af en toe geen boer speelt. Het adviesrapport ‘grondgebondenheid’ wat vandaag naar buiten is gekomen, zorgde voor een ware kernoorlog tussen de econoom en de boerin in mij. Ik was eerder econoom dan boerin en dat is maar goed ook. Als ik had geweten dat je als boerin meer leert over economie dan in vier jaar collegebanken was ik nooit afgestudeerd.
Basiseconomie
Ik ben ook docent en ieder jaar wanneer de nieuwe lichting studenten in de collegebanken gaat zitten is mijn eerste vraag: wie van jullie is zo naief dat je ook maar iets aanneemt van die zogenaamde dierwelzijn organisaties? Nee hoor, dat zou niet objectief zijn, ik wacht altijd tot ongeveer het vijfde college. In werkelijkheid begin ik met het uitleggen dat wij met zijn allen in een sprookje geloven en dat het helemaal niet erg is, maar dat je wel allemaal het zelfde sprookje moet geloven omdat anders alles instort.
Als ik een fiets ter waarde van 200 euro van jou koop en ik betaal je met vier briefjes van 50 euro dan ben jij tevreden. Die briefjes zijn in werkelijkheid niet meer waard dan 2 euro aan katoenvezel en een euro inkt misschien. Maar zolang jij, ik, de bank en de winkel maar blijft geloven dat het briefje een waarde van 50 heeft gaat dit goed.
Sprookje voorbij
Onze wereld bestaat niet alleen uit jou, mij en de bank. Of je nu voor Europa en globalisering bent of niet, je leeft wel in deze wereld. Je kan niet net doen of de rest niet bestaat. Dan zal het aardig stil worden in ons sprookjesbos.
In het rapport staat oneindig vaak genoemd dat alles (mest, voer, opfok) binnen een straal van 20km van het bedrijf moet plaatsvinden. Honderd jaar geleden werd de kringloop op die manier (noodgedwongen) uitgevoerd.
Een land en zeker zo een klein en arm (qua grondstoffen) land als Nederland kan niet zomaar uit de wereldhandel stappen en denken dat de wereldhandel ons blijft zien. Ik weet niet of er iemand betrokken is geweest bij dit rapport die denkt dat de rest van de wereld misschien wel ons voorbeeld gaat volgen, maar dat kun je wel vergeten. Probeer mij ook niet wijs te maken dat wij wel een partij blijven op de wereldmarkt. Niet als land in ieder geval.
Ik begrijp nu nog beter waarom FrieslandCampina, Wageningen Univesity & Research en China Agricultural University het het Sino Dutch Dairy Development Center (SDDDC) hebben opgericht in China. Beetje schijnheilig ook, Wageningen heeft flink meegeschreven aan dit advies.
Een snelle en simpele rekensom geeft de volgende uitkomst (voor het gemak maar even in GVE’s):
1/3 van het krachtvoer zal de melkproductie tot ongeveer 6.000 liter per koe laten dalen (gemiddelden natuurlijk). Wanneer een bedrijf gemiddeld 40 hectare heeft in een straal van 20km om het bedrijf (ik moet het allemaal nog meemaken maar vooruit), dan heb je plaats voor 92 GVE (40 * 2,3). Dan kun je 20 jongvee > 1 jaar en 20 jongvee < 1 jaar, dan heb je 75 melkkoeien.
75 melkkoeien * 6.000 liter melk = 450.000 liter per jaar * huidige melkprijs = 155.250 euro. Na betaling van veekosten, rente en aflossing en de loonwerker dan ben je er wel ongeveer. Maar dat is het ergste niet.
Overige partijen
Nu komt het mooiste. Het rapport roept een aantal commerciele bedrijven, banken, provincie en wie nog meer wil luisteren op om zich coulant op te stellen en bijvoorbeeld voor een ‘vriendenprijsje’ grond aan de veehouder te verhuren, grond die op dit moment voor een marktconform bedrag gaat. Ik probeer het nog een beetje rustig te vragen maar:
WAAROM ZOUDEN ZE DAT DOEN?
Terug naar de economie, als jij het niet gebruikt, dan gebruikt een ander het wel. Met andere woorden, de één zijn dood is de ander zijn brood. De totale Nederlandse zuivelproductie zal met ongeveer 40% afnemen. Op dit moment blijft 35% in Nederland wanneer ik dat doorreken komt dat neer op 4.742.500.000 liter melk. Laten wij ervan uit gaan dat de consumptie gelijk blijft misschien zelfs meer omdat de import wel eens duurder kan worden, als wij minder geld verdienen aan de export kunnen wij ook minder importeren. In het rapport staat ook dat er zo min mogelijk buiten de EU zou moeten worden gehandeld.
Waarom zou Nederland ook mee moeten werken aan een open economie waar ook bijvoorbeeld de derde wereld landen toegang tot onze zuivel krijgen. Laat een ander land het maar opknappen toch?
Op dit moment exporteren wij 6.097.500.000 miljard kg zuivel ter waarde van 6,3 miljard euro. In het nieuwe voorstel is er nog ongeveer 3.387.500.000 over voor de export. Dat is 55% van de huidige hoeveelheid. De exportwaarde neemt af tot 3,4 miljard euro. Door je terug te trekken als serieuze handelspartner op op de wereldmarkt en de sector die op dit moment goed aangeschreven staat vanwege haar efficiëntie en kennis op het gebied van melkproductie en dierwelzijn, verlies je meer dan alleen de miljarden aan export. Je verliest weer een stukje geloofwaardigheid.
Nog even en wij worden de Oostvaardersplassen van de wereld.
Iedereen begrijpt toch dat een sector die niet (internationaal) kan concurreren omdat zij de enige zijn die bepaalde beperkingen heeft alleen maar kan blijven bestaat als zij zwaar gesubsidieerd wordt. En waarom zouden wij dat willen, alleen om als klein stipje op de globe te kunnen zeggen dat wij alles gedaan hebben om aan de klimaatafspraken van de EU hebben voldaan? Waarom willen wij daar aan voldoen als wij tegelijkertijd niet erkennen dat er buiten (20km) ons bedrijf een wereld(markt) bestaat.
Wat nu?
Begrijp mij niet verkeerd, de boerin in mij zou niets liever willen dat 50 koetjes in de wei, één keer per dag melken. 0,85 eurocent per liter melk ontvangen en de hele dag diverse vogels en vossen uit elkaar houden zodat beide kunnen blijven bestaan. Maar dit rapport is toch niet serieus? Ook nog binnen 1 generatie, waarom? Wie wilde dit advies rapport op zijn CV?
De econoom in mij zegt, besteed die honderden miljarden wat dit gaat kosten gewoon aan het helpen van de sector om te kunnen blijven concurreren op het hoogste niveau met de beste scores voor dierwelzijn en uitstoot van heel Europa. Maar wie ben ik.
Over een paar jaar kunnen wij onze kinderen in ieder geval vol trots vertellen dat wij zeker drie veehouderij sectoren gered hebben. Die van België, Duitsland en Frankrijk wel te verstaan.
