Nieuws
De Vegan denkfouten (deel 1)

Een aanval op de veehouderij als oorzaak van de milieuproblematiek zou gebaseerd moeten zijn op betrouwbare informatie die ook nog zo volledig mogelijk en in de juiste context weergegeven is. De laatste jaren krijgt de veehouderij in Nederland vaak te maken met ongenuanceerde meningen gebaseerd op halve informatie of zelfs halve waarheden. Wanneer een veehouder iets terug zegt wordt het vaak afgedaan door opmerkingen waaruit blijkt dat er gedacht wordt dat de veehouder enkel wil dat zijn bedrijf blijft bestaan en dus onzin uitkraamt.

De hondenliefhebber laat zijn hond inslapen op het moment dat de hond niet meer pijnvrij de diensten kan vervullen waarvoor hij gefokt is. Wanneer je een goede eigenaar geweest bent dan is er niemand die zegt, die hond heeft zo vaak naast de fiets gelopen dat hij nu vijf jaar voor zijn limiet-leeftijd gestorven is.

Het is moeilijk voor te stellen waarom mensen denken dat een veehouder iedere dag de zorg voor tientallen levende wezens wil hebben voor een schijntje inkomen alleen maar om de anti-vleeslobby dwars te zitten. Maar om niet de pot te zijn, die de ketel verwijt wordt er in dit artikel getracht te laten zien dat de veehouderij opheffen weliswaar milieutechnisch wat kan opleveren maar dat de alternatieven net zo schadelijk zijn voor het milieu, zo niet schadelijker.

Cijfers uit 2015 (www.fao.org) laten zien dat er wereldwijd ongeveer 25.554.425 km2 (correctie van miljard naar miljoen dankzij een oplettende lezer) grond in gebruik voor voedsel en/of landbouwproductie. Van de ruim 25 miljard km2 ligt meer dan 90% in de 11 landen die in tabel 1 staan.

Nederland staat op plaats 124 (van de 217) met zevenduizendste procent (0.007%) van het totaal (tabel 2). De 0.007% is in Nederland als volgt onderverdeeld:

Van alle cultuurgrond gebruiken de veehouders in Nederland (66% van 0,007%) 0,0046% in Nederland, waarvan 20% mais (0,0009%).

Figuur 1 Overzicht wereldwijde maisproductie (FAO, 2016)

Nederland is een stip op de aardbol. In de akkerbouw en veehouderij draait alles om voedsel produceren al dan niet indirect. Er is veel kritiek vanuit de veganhoek op gewassen kweken die gebruikt worden voor veevoer. Vaak wordt als argument gebruikt dat dezelfde grond gebruikt kan worden om rechtstreeks voedsel te produceren voor de mens en daarmee zou er minder druk op het milieu komen. In deze beredenering wordt er aan een aantal belangrijke punten voorbij gegaan.

1. Je kan niet overal in de wereld alle gewassen verbouwen. De kracht zit juist in het zoeken naar de mogelijkheden binnen de geografische beperkingen van een land en proberen te voorkomen dat je te afhankelijk wordt van een paar gewassen.

2. Het menselijk lichaam heeft een divers dieet nodig, anders dan koeien kan een mens niet blijvend functioneren als het maar 1 of 2 soorten voedsel eet. Alle soorten voedsel die de mens nodig heeft (voldoende) produceren op iedere gewenste locatie is niet mogelijk vanwege punt 1.

3. Er wordt niet altijd met de juiste maten vergeleken, een kilo kaas levert bijvoorbeeld gemiddeld 3500 kcal op terwijl een kilo sla 111 kcal oplevert. Wil je dus melkproductie terugdringen en vervangen voor bijvoorbeeld sla dan moet je de productiekosten (kunstmest, grond, vervoer en water) wel keer 31 doen om überhaupt een vergelijking te kunnen maken.

1. Waar groeit wat?

De meest voorkomende fout die vaak gemaakt wordt door de anti-vleeslobby is de (te) simpele bewering dat de vee-industrie veel water verbruikt en verantwoordelijk is voor een groot deel van de co2 uitstoot (beide opmerkingen staan trouwens ter discussie) en dat het dus beter is voor het milieu om de veehouderij te verminderen of zelfs te laten verdwijnen. Om een vergelijking te kunnen maken rekenen wij het om naar calorieën. In onderstaande tabel zien wij hoeveel mensen er dankzij Nederlandse veehouderij gevoed kunnen worden (kg vlees geslacht product).

Omgerekend kunnen er gemiddeld dus (12.635.168.000.000 / 821.250 (2.250 * 365) = 15.385.288 mensen een jaar eten.

* Er is gerekend met een gemiddelde kcal inname van 2.250 per persoon per dag.

Daarvoor is ongeveer een miljoen ha in gebruik. Er zijn niet veel andere gewassen die net zoveel kcal opleveren met hetzelfde aantal ha in Nederland. De

Nederland produceert ook groente en fruit zie onderstaande tabel voor een globaal overzicht van de meest voorkomende gewassen (CBS, 2018).

Het klimaat in Nederland is niet geschikt voor alle soorten gewassen. Dat geldt trouwens voor veel landen. Er zijn maar drie gewassen die erg makkelijk te verbouwen zijn en ook nog voldoende voedingstoffen bieden om de helft van alle benodigde calorieën voor de mens bieden. Rijst, tarwe en mais zijn goed voor 94% van alle geproduceerde granen voor de menselijke consumptie. Rijst wordt vooral in Azië verbouwd, terwijl mais vooral in Midden-Amerika, Afrika en Mexico verbouwd wordt.

Niet overal in de wereld zijn dezelfde strenge eisen als het gaat om gebruik van kunstmest of emissie-arme uitstoot maatregelingen.

Bovenstaande afbeelding laat zien hoeveel (kunst)mest er gemiddeld gebruikt wordt per ha, per land. China is de grote uitschieter en laat dat nu net het land zijn die bijna 40% van de wereldwijde landbouwproducten produceert.

In Nederland wordt er per jaar ongeveer 203.511 ha snijmais geoogst. Per ha komt er ongeveer 14.000 DS kg af.

De gemiddelde drogestofopbrengst (DS) per hectare is:

– Gras = 8,8 ton DS (45%) = 20 ton gras per hectare.

– Maïs = 14,8 ton DS (35%) = 42 ton mais per hectare.

Figuur 1 Drogestofpercentages kuilgras (Eurofins, 2018)

Wanneer wij een uitstapje maken naar het stikstofgebruik (N2) voor mais dan zien wij het volgende:

In Nederland wordt nog geen tweehonderdduizendste hoeveelheid mais geproduceerd van de totale maïs. In Nederland wordt maar 1/3 van de kunstmest gebruikt voor de mais in vergelijking met China. Er is geen enkeler reden te bedenken om de maïsproductie of het kunstmestgebruik in Nederland nog verder aan te pakken, de focus moet liggen op de werelddelen waar het nog niet zo efficiënt gaat.

Veevoer gewassen vervangen voor gewassen voor menselijke consumptie

Terugkomend bij denkfout 1, kunnen wij omrekenen hoeveel hectare er nodig is om hetzelfde aantal kcal te produceren als de veehouderij nu doet. Dit kwam globaal overeen met 12.635 miljard kcal waarmee iets meer dan 15 miljoen mensen een jaar gevoed kunnen worden. Stel wij nemen een ander gewas wat in Nederland verbouwd wordt en kijken hoeveel ha wij nodig hebben voor dezelfde aantal kcal.

Tabel 3 Verbouwde gewassen Nederland

Wij kijken naar de aardappel, bloemkool en spinazie.

Spinazie was te verwachten die valt hoe dan ook af. Nederland bestaat ongeveer uit 4 miljoen hectare. De bloemkool biedt meer perspectief. Als alle grasland, akkerbouw, tuinbouw en veevoedergewassen verdwijnen dan kan er net (niet) genoeg bloemkool verbouwd worden met dezelfde voedingswaarde welke de veehouderij weet te produceren. Dan hebben wij nog een andere optie waar wij in de buurt komen. Met een schamele 360.000 hectare aardappelen weten wij dezelfde voedingswaarde te behalen als met de huidige veehouderij. Het kost wel veel meer kunstmest en water en drukt daarmee meer op het milieu maar het kan wel.

De aardappel alleen is wel te eentonig qua voedingspatroon en ook het neveneffect van blijvend grasland raken wij dan kwijt. Grasland zorgt voor weidevogels en houdt de insectenstand, hazenpopulatie en overig wildleven in stand. Die prijs moet dan wel betaald worden.

Conclusie

Nederland is een stip op de wereld en nog een hele kleine stip ook. In Nederland werkt de veehouderij (net als de akkerbouw en tuinbouw) zeer efficiënt en milieu en diervriendelijk. Niet omdat wij zo geweldig zijn maar omdat wij met zoveel mensen op zo een klein stukje aarde leven. Wij hebben sneller moeten evolueren dan mensen in landen met meer dan voldoende ruimte en middelen. In plaats van hier tekeer te gaan tegen de veehouders onder het mom dat je alleen maar een betere wereld wil voor je kinderen raad ik je aan op de fiets naar Spanje te gaan en daar de plastic flessen uit de paardenweiden te halen en die afdakjes te timmeren voor de vleeskoeien daar. Ook kun je misschien naar Engeland verhuizen om de 50.000 kalfjes die daar binnen een uur naar de geboorte worden doodgeschoten zonder eerst op een humane wijze naar het slachthuis gebracht zijn. Wees geen hypocriet. Hier ben je niet nodig ergens anders wel, ga daar dan heen.

Het Nederlandse klimaat leent zich vooral voor veevoedergewassen, daardoor kunnen de Nederlandse veehouders efficiënt en milieuvriendelijk een redelijke hoeveelheid voedsel met voldoende voedingswaarde produceren. Alternatieven met gewassen voor menselijke consumptie zijn niet voldoende haalbaar of bieden niet voldoende diversiteit.

23 thoughts on “De Vegan denkfouten (deel 1)

  1. Fantastisch artikel want zeer informatief. Dank daarvoor! Alleen vrees ik dat het de agressieve veganisten en vegetariers niet in de eerste plaats om milieu-.klimaat- en natuurschade gaat maar om het dierenleed dat het gevolg zou zijn van de veehouderij. Persoonlijk zie ik geen verschil tussen gefokte huisdieren, die de mens gezelschap houden, hem beschermen en -soms- begeleiden, en gefokte landbouwhuisdieren, die melk, vlees, eieren, leer, wol en trekkracht leveren. De gespleten denkwijze daarachter is mij een raadsel.

  2. Ik denk dat je gelijk hebt. Ik vermoed dat ze daar alleen niet voldoende steun voor kregen en nu milieu eraan geplakt hebben.

  3. Hoewel ik op zich niet tegen de veehouderij ben (en ook niet vegetarisch ben), wordt hier een kromme vergelijking getrokken. Er wordt namelijk niet 1.2 miljoen hectare landbouwgrond gebruikt voor die 15.385.288 mensen per jaar voeden, maar het niet-geïmporteerde voer gebruikt 1.2 miljoen hectare landbouwgrond.

    We beginnen met soja. Gegevens van 2011-2013 ( http://edepot.wur.nl/316027 ) en tekenen dat het opgelopen is de afgelopen jaren ( https://www.pigbusiness.nl/artikel/26881-import-soja-voor-veevoer-stijgt-met-15-procent/ ). Er is 2 miljoen ton per jaar in de diervoeders voor Nederland gebruikt. IHet streven is om 10.000 ha Nederlandse soja te verbouwen, met 3 ton soja per hectare, dus 30.000 ton soja, 1.5% van het gebruik.

    In de vs was de productie in 2017 gemiddeld 49.1 bushels/acre ( https://www.nass.usda.gov/Newsroom/2018/01_12_2018.php ). Een bushel is 60lbs, een acre is 0.4ha. Dus 60*49.1*0.4 = 7365lbs/ha = 3.3 ton sojabonen/ha. Met een import van +-2 miljoen ton, kom je dan op een kleine 600.000 ha extra, enkel van het soja die vervoederd is.

    Van de mais wordt in de EU 80% geïmporteerd (2014 – http://www.akkerwijzer.nl/upload/files/1411720333graanbalans_2014-2015_per_25_september_2014_(1).pdf ). En ook 80% van het verbruik (61% van het totaal) binnen de EU wordt vervoederd. +-20% wordt geëxporteerd (dit valt niet onder verbruik) en +-20% wordt voor andere doeleinden gebruikt.

    Omdat ik geen exacte gegevens van de Nederlandse industrie kan vinden, zal ik deze percentages ook voor Nederland aanhouden. 217.000 ha wordt gebruikt om snijmais, korrelmais en ccm te produceren. Er wordt dus in totaal ongeveer 1 miljoen ha (0.8 miljoen ha via import) landbouwgrond gebruikt voor maisproductie.

    Oftewel, we hebben zojuist met enkel soja en mais, dus met 2 (grootste) grondstoffen het grondverbruik al meer dan verdubbeld. En dan komt er echt nog wel van alles bij, zelfs al zijn dat per grondstof wel kleinere blokken, zou het me sterk verbazen als het onder de 5 miljoen ha landbouwgrond die gebruikt wordt voor Nederlandse veehouderij komt (dus nog eens 2 miljoen ha via andere geimporteerde producten). En dan komt de berekening een stuk minder gunstig uit.

  4. Dank voor de cijfers. Je hebt gelijk, net als dat de gewassen voor consumentenvoeding grotendeels uit de het buitenland komen. Het gaat erom dat als wij dat niet zouden doen en NL zou zelfvoorzienend moeten worden vanwege de hoge CO2 uitstoot van de vervoerssector of industrie of omdat wij zoveel mensen krijgen wereldwijd dat wij nog efficiënter moeten worden Dan maken wij meer kans met een diversiteit aan gewassen voor menselijke consumptie en gewassen voor veevoer dan het 1 of het ander.

  5. Qua voer heb je het trouwens niet goed (5 miljoen ha). Wij importeren weliswaar maar dat heeft met de prijs te maken. Net als dat wij voeding exporteren om weer dezelfde voeding te importeren (eindproduct).

  6. Kleine correctie voor het stuk: 25 miljard km2 = 25 miljoen (de aarde telt krap 149 miljoen km2 land).

  7. Ik heb altijd een simple vraag:
    Wat is efficiënter?
    1) Plant -> Dier -> Mens
    2) Plant -> Mens

    Heb nog nooit een steekhoudend betoog gehoord voor 1).

  8. Voor iemand die vindt dat veganisten halve waarheden aanhalen, kun je er zelf ook wat van!

    Ik ben veganist geworden omwille van het milieu.
    Een goed doordachte keuze, gebaseerd op informatie vanuit mijn wetenschappelijke opleiding en het lezen van meerdere wetenschappelijke papers, waarin steeds duidelijk wordt dat de veeindustrie enorm vervuilend is.
    Je hebt o.a. te maken met een conversiefactor, waaruit blijkt dat van alle dierlijke producten eieren de minste milieu-impact hebben, maar waarbij het kweken van insecten voor consumptie beter zou zijn en helemaal geen dierlijke producten consumeren nog effectiever zou zijn.
    Er is o.a. sprake van; extra ontbossing en land(bouw)gebruik om al die dieren te voeden, enorm veel water (zoek eens op de term “virtueel water”), gebruik van medicatie/bestrijdingmiddelen (waardoor antibiotica resistentie nog steeds een probleem kan gaan vormen), uitstoot van broeikasgassen, mestoverschotten, eutrofiering, etc.

    Iets dat mij snel liet afhaken was dan ook het feit dat je de uitspraak deed dat de discussie rondom de milieuproblematiek niet voldoende onderbouwd is en dus in principe afgedaan wordt als iets dat er niet als zodanig is. Dat raakt mij heel hard. Zeker als dan vergelijkingen gemaakt worden met hoeveel land voor het vee gebruikt wordt in NEDERLAND. Naar mijn inzicht is dit niet representatief, omdat 1. er ook voer geimporteerd wordt en het werkelijk landgebruik daardoor niet weergegeven wordt (dat ligt dan immers hoger), en 2 omdat de veeindustrie op zichzelf heel vervuilend is. Er zijn maar weinig wetenschappelijke onderzoeken gedaan om aan te tonen dat de Nederlandse veeindustrie geen negatieve impact op het milieu zou hebben. Hoewel het rendement van de Nederlandse veeindustrie hoger ligt (vanwege technologische ontwikkelingen en selectief fokken) dan in andere landen, heeft dat rendement maar een bepaalde rek en vindt er nog steeds negatieve invloed op het milieu plaats. Voor mij een reden om nog steeds voor veganisme te kiezen. Zeker als je ziet hoe erg we in de aantallen zijn doorgeslagen; er zijn 10x (of het was misschien was het zelfs wel 100x) zo veel landbouwdieren dan er wilde dieren zijn van 1 kg of groter.

    Je zou er goed aan doen om dit artikel, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek .i.p.v. wat handmatige berekeningen, door te lezen. Ook je kcal-verhaal klopt namelijk niet.
    https://www.theguardian.com/environment/2018/may/31/avoiding-meat-and-dairy-is-single-biggest-way-to-reduce-your-impact-on-earth

  9. Ik heb puur gerekend met de voedingsstoffen die als diervoeder in de Nederlandse veehouderij gebruikt worden, dus niet de import die als grondstoffen weer geëxporteerd worden (als doorvoerland). Wij eten ook geen 2250kcal/persoon enkel aan slachtvlees weg, dus de export van het vlees wordt in jouw rekensom ook niet meegerekend.

    De laatste zin van je eerste post is me niet duidelijk. Het gaat hier om de milieubelasting en grondverbruik door de veehouderij in Nederland. Daar heeft de transportindustrie of bijvoorbeeld chemische industrie niets mee te maken.

    Uit allerlei onderzoeken blijkt wel degelijk dat het beperken van de consumptie van dierlijke producten door het te vervangen door plantaardige producten gunstiger is voor het watergebruik en het milieu. Het balanspunt lijkt te liggen tussen de 5-25g dierlijk eiwit (afhankelijk van welke formules er gebruikt worden om de belasting te gebruiken) per persoon per dag. Hierbij worden de reststromen (koekjesafval etc.) al ingezet als diervoeder en de gebieden die voor niets anders geschikt zijn als gras (al het andere diervoeder is immers ook door mensen te consumeren of valt er iets anders te verbouwen).

    Laat ik nogmaals herhalen dat ik niet tegen de veehouderij ben (hoewel ik wel sommige onderdelen beneden de maat vind en daar dus geen afnemer van ben), maar op het moment dat je een artikel schrijft over de denkfouten van vegans, verwacht ik wel een rondom goed onderbouwd artikel in plaats van alleen maar de meest gunstige gedeeltes te benoemen en allerlei cruciale gegevens weg te laten.

  10. Dat blijkt dus over het algemeen niet zo te zijn. Alleen runderen hebben 1, omdat zij gras kunnen verwerken. De rest is allemaal 2.

    Varkens en vleeskuikens hebben een gemiddelde voederconversie van 2 (levend gewicht). Het voer bestaat voor een groot deel uit granen en zal dus een energiewaarde hebben van 3000-4000kcal/kg. Het geslacht gewicht is ongeveer de helft van het levend gewicht (tegenwoordig zo’n 60%).

    Als ik jouw 2000kcal/kg geslacht gewicht aanhoud, 3000kcal/kg voer, voederconversie van 2 en 50% geslacht gewicht (makkelijk rekenen+compensatie energiewaarde voer), geeft 6000kcal voer (2kg), 1000kcal aan voedsel (0.5kg). Dan zijn de ouderdieren (en in het geval van varkens: grootouderdieren) nog niet eens meegenomen in de berekening.

    1 vem is (zover ik kan vinden) ongeveer 1.65kcal. Melkveebrok bevat 900-950 vem. Dat komt neer op 1500kcal/kg. Over het algemeen wordt er zo’n 25kg krachtvoer/100L (vetgecorrigeerde) melk gevoerd, oftewel: 1kg krachtvoer per 4L melk. Dan wordt de energie uit het ruwvoer niet meegerekend. 1L melk levert 650kcal op, dus 1kg brok levert 2600kcal op. Dat is 1.73x de energie uit de brok. Maar daar wordt over het algemeen wel nog een heel aantal kg (droge stof) aan ruwvoer naast gevoerd. Overigens is het wel zo dat, mits de koeien evenveel lactaties mee gaan (en dus een hogere levensproductie hebben) koeien met een hogere melkgift meer melk leveren per kcal voer.

  11. De vee industrie IS ook vervuilend maar dat zijn de alternatieven ook!

  12. Maar die alternatieve zijn MINDER VERVUILEND, wat toch wel een heel belangrijk detail is.

  13. Dat is dus niet waar. Groente en fruit gewassen putten de grond vele malen erger uit dan veevoeder gewassen zoals mais en/of gras. Er is veel meer kunstmest nodig om groentegewassen te produceren zeker op de lange termijn. Nu kan er nog geruild worden met grond. Drijfmest is veel minder schadelijk maar zonder veehouderij (of met veel minder veehouderijen) is er bij lange na niet voldoende drijfmest om de groente gewassen te kunnen produceren. De productie van kunstmest moet opgeschroefd worden, terwijl de voorraden grondstoffen slinken.

  14. Precies ben het met je eens. in Nederland worden de dieren meestal redelijk diervriendelijk gehouden. Alkeen de meeste dieren due he in de supermarkt koopt komen niet uit Nederland naar uit de Oekraine of Roemenie.. ook de kalfjes die gelijk bij de geboirte worden vermoord in de melk/kaas industrie is echt heel zielig.. kies dan voor biologisch…net ietsje beter denk ik..

  15. Mais kan ook gewoon door mensen gegeten worden, net als de tarwe en soja die vervoederd wordt. Ook andere peulvruchten die nu worden vervoederd kunnen prima door mensen worden gegeten. Als ze niet door de koe/varken/kip hoeven te gaan, is er veel minder verlies aan aminozuren en is er ook veel minder vervoer nodig. Enkel gras is daarop een uitzondering, in ieder geval nu nog (Grassa! is bezig om grasburgers te kunnen produceren die voor menselijke consumptie geschikt zijn). Dus daar zouden dan vleesrunderen op gehouden kunnen worden. Melkvee moet immers al weer krachtvoer bijgevoerd krijgen voor een schappelijke melkproductie, wat weer bestaat uit producten die direct door mensen gegeten kunnen worden.

    Ook produceren specifiek herkauwers methaangas, wat een veel hogere impact heeft op het milieu dan CO2.

  16. Eet jij je huisdier? Diervriendelijk vlees is een oxymoron. En je redenatie gaat er van uit dat een veganist een huisdier heeft. Dit is echt een kul argument. Als jij niet het verschil tussen een kistkalf en een huiskat ziet, dan vraag ik me echt af wat er mis met jou is. Hoe oud wordt een landbouwhuisdier? Worden alle huisdieren jong geslacht? Wat een triest argument. Echt had wat beters van jou verwacht. Kom, probeer het nog een keer, nu met een echt steekhoudend argument in plaats van deze nonsens.

  17. Er wordt toch niet gezegd dat ALLE veganisten huisdieren hebben of dat ALLE …. etc. Het is niet de bedoeling om iemand boos te maken of iets in de schoenen te schuiven wat niet waar is. Maar er zijn inderdaad weinig honden die een natuurlijke dood sterven er zijn bronnen (ga ik nu niet opzoeken) die beweren dat 90% van de honden door middel van een spuitje (vroegtijdig) sterven.

  18. Een hond een spuitje geven heet euthanasie. Ik neem aan dat het het verschil tussen euthanasie en slachten begrijpt? Het een is een daar van liefde, het ander is een daad van geweld. Het een doe je voor het dier, het andere doe je voor je zelf. Kommop, graag een beter verhaal verzinnen.

  19. Het uitputten van de grond is vaak omdat enkel in eenvoudige rotatie(s) wordt verbouwd (ik geloof soja en maïs is een een goed voorbeeld).

    Over de hele werelds zijn inmiddels initiatieven en onderzoeken die aantonen dat heel veel gewassen op redelijk natuurlijke wijze (door eerst de ene soort te verbouwen, of bepaalde soorten samen) op allerlei soorten grond kunnen groeien en dat je daarmee de grond echt niet arm hoeft te maken. Dit beeld stamt uit het pre-industriële tijdperk waar we simpelweg niet de kennis hadden om de grond niet te verarmen.

    We zijn nog lang niet “uitgewetenschapt” en alles heeft voor en nadelen. Helaas is een artikel van een veehouderij die claimt dat het verbouwen van planten voor menselijke consumptie echt veel meer vervuilend is dan de veehouderij net zoiets als WC eend die WC eend aanbeveelt. :-/

    Ik ben bang dat de discussie HEEL veel genuanceerder is dan veel vegans hem voeren, maar hij is ook zeker genuanceerder dan dit bericht.

Comments are closed.