Stikstofrace een ware ratrace geworden

Deze column staat vanaf 17 april in Boerderij

Vorige week kwam ik na lange tijd Leo tegen bij de plaatselijke boerenbond. Hoewel onze boerderijen hemelsbreed nog geen 3 kilometer uit elkaar liggen, komen we elkaar amper tegen. Jammer, want meestal is het leuk om hem spreken. Maar deze keer niet en dat kwam door iets wat hij zei.

We kregen het vrij snel over het onderwerp waarop bijna iedere boer wel kan afstuderen: stikstof en dan met name dat het daarmee maar één kant lijkt op te kunnen, hoe vaak ook bewezen is dat via deze weg onnodig veel slachtoffers vallen. Logisch, want hoe moet je een betere weg kiezen, als niemand weet waar we heengaan? Moet je nagaan hoe moeilijk het voor boeren is om dan de juiste bedrijfseconomische beslissingen te nemen.

Als je tegenwoordig gaat melken, moet je voor en na het melken eerst kijken of er niet een wetswijziging is geweest waardoor twee keer melken per dag strafbaar is geworden.

Overheid reguleert koers landbouw al bijna een eeuw

Ik zei: de overheid weet volgens mij zelf nog niet wat precies het doel is en daarom wordt niets goed doorgevoerd. Volgens Leo was dat onzin; de landbouwsector is niet gisteren pas ontstaan, al bijna een eeuw reguleert de overheid de landbouwproductie en daarmee de koers van de sector. Dan kun je mij niet wijsmaken dat ze nu ineens vergeten zijn dat markt(interventies) prima en op een fatsoenlijke manier beleid kunnen uitvoeren (alleen is quotum nu ammoniak), zei hij.

Met andere woorden: als het doel alleen minder vee is, dan kunnen ze dat vrij makkelijk via de markt (vraag en aanbod in ammoniak) realiseren. Daar zit inderdaad wat in. Zou het dan zo zijn dat ze wel weten wat het doel is en de bijbehorende strategie, alleen ‘vergeten’ om het naar buiten toe te communiceren?

Boer met zakelijk inzicht

Toen Leo daarna zei dat hij de verhalen begon te geloven dat dit een race is die al jaren geleden gelopen was, moest ik hem gelijk geven. Toen was de lol er ook af. Niet omdat ik nooit eerder gehoord heb dat de toekomst van de sector in het verleden al is beklonken, nee, het gaat erom wie het zegt. Vanaf dat ik hem ken, viel direct op dat Leo net zoveel zakenman als boer is. Als je voldoende zakelijk inzicht hebt (en er ook nog lol in hebt) dan zie je eerder het (zakelijk) nut of belang van een strategische beslissingen dan een ander.

Daarom was het dus geen leuk gesprek. Want als zelfs de boeren die ondernemersrisico leuk vinden concluderen dat deze koers al lang is bepaald, dan ben ik bang dat dit een ‘ratrace’ is geworden.

Rookgordijn van onvolledige RIVM-data

Want hoe groot is de kans dat wij het doel bereiken, als we geblinddoekt en met verkeerde coördinaten worden gedropt met om ons heen een dik rookgordijn van onvolledige RIVM-data, terwijl de overheid zonder blinddoek, met onze ontbrekende stukjes informatie wordt gedropt in de kaalgevreten Oostvaardersplassen waar toevallig ook de finish is? Moeten we het dan maar opgeven?

Nee, want zolang de ‘wijsheid’ van zes jaar geleden nog dagelijks onderuitgehaald wordt door de kennis van nu, komt er een dag dat het rookgordijn is opgelost.