Deze column stond vanaf 10 mei in het blad Boerderij

Tot 5 jaar geleden gingen de gesprekken tijdens buurtfeesten bij ons als volgt: buurman A vertelde standaard over zijn koeien – die makkelijk 15.000 liter per jaar gaven – en buurman B sprak vol trots dat hij per seizoen zeker 9 sneden gras van het land haalt.

Sindsdien gaat dit heel anders. Gesprekken gaan nu over het aantal zonnepanelenop het dak of de hoogte van de windmolen in het land. En als we echt een groot feest hebben, gaat het over hoeveel hectare land aan de ‘natuur’ geschonken moet worden voor een paar euro subsidie.

Er komt geen koe meer in de gesprekken voor. Het enige dat hetzelfde is gebleven, is dat buurman A en buurman B het nog steeds beter doen dan wij.

Minder melkprijsverschil

Dingen zijn ook positief veranderd. Vroeger was de sfeer aan tafel altijd ongemakkelijk als de ene boer aan FrieslandCampina leverde en de ander DOC. De reden: het prijsverschil.

FrieslandCampina heeft die angel er uitgehaald door de prijzen aan te passen aan de rest. Dat is wel zo gezellig tijdens feestjes. Aan de melkveehouderstafel is de beste boer tegenwoordig de boer die aan de meeste voorwaarden kan voldoen.

De helft van de pluimveehouders verdient nu een prima prijs, maar de andere helft hangt aan een zijden draadje

Het is nu vooral de tafel naast ons waar het ongemakkelijk is. Daar zitten de kippenboeren. Tot 5 jaar geleden werkten ze zich allemaal voor een habbekrats uit de naad.

En toen was daar het fipronil-verhaal. De helft van de pluimveehouders aan de tafel naast ons verdient nu een prima prijs, maar de andere helft hangt aan een zijde draadje.

Hoe zwaarder het controlesysteem is, hoe onzelfstandiger de boer wordt

De landbouwsector staat onder zwaar toezicht. Hoe zwaarder het controlesysteem is, hoe onzelfstandiger de boer wordt. Dat kun je de boer niet kwalijk nemen, omdat iedere vorm van eigen inzicht gestraft wordt.

Maar als je toezicht en controle hebt, neem dan ook verantwoordelijkheid. Als een melding binnenkomt over malafide antibloedluisbedrijfjes of als bewijzen boven tafel komen dat ammoniakmetingen niet zuiver zijn, reageer daar dan inhoudelijk op. Dat is beter dan standaard crisis-communicatieteksten, waarin met heel veel woorden niets gezegd wordt.

Ook toezichthouders kunnen fouten maken, maar hun houding is vaak star

Ik verbaas mij al jaren over de starre houding wanneer blijkt dat ook toezichthouders fouten kunnen maken. Met andere woorden: als de controle of het toezicht faalt, wentel de gevolgen dan niet af op de sector.

Neem de verantwoordelijkheid en los het op, zodat wij tijd overhouden voor een buurtfeestje. Misschien kunnen we het dan zelfs weer een keer over een koe hebben.